Бір және бірнеше тілді білу адамдардың қартайған шағында ақыл есінің дұрыс болуына ықпал етеді. СОВМИН Паркинсон ауруын хирургиялық емдеу орталығының функционалдық нейрохирургі Чингиз Шашкин миды жаттықтыру үшін үш және төрт тілді үйренуге кеңес береді. Өзі үш тіл біледі, төртінші тілді үйрену жоспарында бар.
– Яғни, бұл творчестволық үдеріс емес, спорттық жаттығу сияқты ма?
– Тіл үйрену үдерісі жаттығу залында бұлшық етті жаттықтырғандай әсер етеді. Бұлшық ет жиырылғанда, көлемі жағынан ұлғайып, мықты болады. Мида да солай, белсенді жұмыс істегенде құрылымы өзгереді, кейбір функциялары жақсарады. Сондықтан біз тіл үйренген кезде мидың тиісті аймағы дамиды. Әсіресе, көптеген нейрондық байланыстардан тұратын ақ және сұр заттың саны көбейеді.
Әдетте біз көңіл аудармайтын заттар да миға әсер етеді.
Мысалы, бір тілден екінші тілге «ауысу». Екі тілде сөйлейтін адамдар үшін бұл аса байқалмайды. Алайда миға бұл кәдімгідей күрделі жаттығу, мидың әр түрлі аймағындағы, әсіресе алдыңғы белдеудегі сұр заттардың өсуіне ықпал етеді.
Жуырда болған зерттеулер, тіл үйрену мидың аса күрделі «орындау» қызметіне жауап беретін аймағын дамытатынын растады.
Ең басты артықшылығы, ми жаңа байланыстар жасай отырып, мәселелерді шешу үшін «үйренбеген» бөліктерге әсер етіп, деменция және Альцгеймер аурулары сияқты дегенеративтік ауруларды жеңуге тырысады. Әрине, екі тілде сөйлейтін адамдарда да мұндай аурулар кездеседі, алайда теңгеруші механизмнің арқасында олардың миы ауруды жылдам жеңіп шығады. Сондықтан шетел тілін білу – түйіндемедегі қосымша жол ғана емес, сонымен қатар өзіңнің ментальдық денсаулығыңа қосқан үлесің болады.
